Garbniki w herbacie – co to jest? Czy powodują gorzki smak?

Garbniki w herbacie kojarzone są z charakterystyczną goryczą tego naparu – ale chociaż wpływają na smak, to nie koniec ich działania. Związki te mogą czynić cuda nie tylko w kubkach smakowych, lecz również w naszym ciele. Czym są garbniki, gdzie można je spotkać i jakie jest ich działanie? 

Garbniki w herbacie – co to jest i dlaczego nie powinniśmy się ich obawiać?

Garbniki to związki chemiczne, które mogliście spotkać także pod inną nazwą: taniny. Wchodząc jeszcze głębiej – należą do grupy polifenoli, które znane nam są z silnych właściwości antyoksydacyjnych, a to ich właśnie pożądamy, jeśli chcemy zachować zdrowie. Zawartość garbników w liściach herbaty zależy przede wszystkim od jej rodzaju oraz sposobu przygotowywania naparu. Ważne jest jaką herbatę wybieramy, ile gramów wyląduje w filiżance oraz czas parzenia. Znaczenie mają także warunki uprawy i wiek rośliny. Młode, świeżo zerwane liście obfitują w większe ilości polifenoli i zachowując ich strukturę, możemy liczyć na mniejszą utratę cennych związków. To znaczy, że pokruszone i rozgniecione liście w przemysłowych herbatach nie mają w sobie tyle garbników, ile znajdziemy w herbatach z całych liści.

W jakich herbatach jest najwięcej garbników?

Wróćmy jednak do typów herbat, w jakich możemy znaleźć największe stężenie tanin. Każda herbata ma w sobie chociażby niewielką ich ilość, ale zdecydowanie najwięcej znajduje się w herbatach czarnych. Kojarzycie ten cierpki i suchy posmak w ustach po wypiciu łyka zimnej herbaty, o której zapomnieliście i zostawiliście na stole na kilka godzin? To właśnie garbniki w całej swojej okazałości. Dla niektórych to raczej niepożądany smak, szczególnie kiedy napój jest przeparzony, natomiast wiele osób sądzi, że herbata zawdzięcza swoją popularność właśnie dzięki nutce tego wyjątkowego posmaku w ustach. Herbata parzona przez 2-3 minuty będzie miała delikatniejszy smak i taniny nadadzą jej lekkiej cierpkości, ale nie zdominują całego aromatu. Dla bardziej subtelnych doznań warto wybrać herbatę zieloną, która wbrew pozorom posiada najmniejsze stężenie garbników.

Wpływ garbników na zdrowie

Wiemy już czym są garbniki i gdzie je znaleźć, to teraz trochę o tym jak wpływają na nasze zdrowie i jak ważną rolę mogą grać w profilaktyce wielu schorzeń. Ich właściwości antyoksydacyjne odpowiedzialne są za obniżanie poziomu cholesterolu, poprawę cyrkulacji krwi, czy zmniejszanie stresu oksydacyjnego. Chronią nas więc przed rozwinięciem chorób serca, nadciśnienia, nowotworów, a nawet alergii. Taniny w herbacie to cudowne związki, które oprócz dbania o nasze ciało, poprawiają też nastrój i ogólne samopoczucie. Cóż lepiej koi nerwy, niż filiżanka ulubionej herbaty pod ciepłym kocem?

Zielona herbata – czy mniejsza ilość garbników w herbacie oznacza mniejszy wpływ na zdrowie?

A co z herbatą zieloną, która nie cieszy się zbyt dużą zawartością garbników? Może jest ich mało, ale są konkretne. W zielonych naparach znajdziemy głównie tajemniczy związek kryjący się pod postacią EGCG, czyli galusan epigalokatechiny. To również składnik garbników, który dzielnie kibicuje naszemu układowi odpornościowemu, zwalcza wirusy i bakterie, a nawet przyczynia się do poprawy poziomu cukru we krwi.

Skąd bierze się gorzki smak tanin w herbacie?

Może się wydawać zastanawiające, dlaczego substancja o pozornie nieprzyjemnym smaku działa na nas pozytywnie. W naturze to, co gorzkie, zazwyczaj wiąże się z jakimś toksycznym działaniem, dlatego rośliny wytwarzają garbniki, aby w ten sposób bronić się przed potencjalnymi szkodnikami. U ludzi taniny w herbacie  mogą powodować zaburzenia wchłaniania żelaza lub białka, jednak skutki takie obserwuje się tylko przy niesamowicie wysokich dawkach. W badaniach sprawdzających te negatywne efekty wykorzystano ilości, których nie bylibyśmy w stanie przyjąć przy przeciętnym spożyciu herbaty, więc nie ma się czego obawiać. Większość danych wskazuje na to, że najlepsze właściwości herbaty możemy obserwować przy spożyciu około 3-4 filiżanek dziennie.

Podsumowując: garbniki w herbacie to dobro dla naszego ciała, a w przypadku niektórych – także podniebienia. Aby najlepiej skorzystać z ich pozytywnego wpływu, warto wybierać dobrej jakości herbaty, najlepiej z całych liści. Jeśli jesteście wrażliwi na cierpkie smaki, to pamiętajcie by nie parzyć herbaty dłużej niż 2-3 minuty. W ten sposób, bez uszczerbku dla Waszych kubków smakowych, będziecie mogli nadal cieszyć się mocą garbników, których działania pozytywnie wpłynie na Wasze zdrowie i samopoczucie. Pamiętajcie, że smak herbaty zależy też od jej rodzaju, więc warto testować różne produkty i szukać ulubionej herbaty.

Bibliografia:

• Determination of tannin content by titrimetric method from different types of tea. Journal of Chemical and Pharmaceutical Research, 2015. https://www.researchgate.net/publication/306139393_Determination_of_tannin_content_by_titrimetric_method_from_different_types_of_tea
• Flavonoids, flavonoid-rich foods, and cardiovascular risk. The American Journal of Clinical Nutrition, 2008. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18614722/
• Tannins from Foods to Combat Diseases. International Journal of Pharma Research & Review, 2015. https://www.researchgate.net/publication/277029056_Tannins_from_Foods_to_Combat_Diseases
• The Impact of Tannin Consumption on Iron Bioavailability and Status: A Narrative Review. Current Developments in Nutrition, 2017. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5998341/