Yerba mate – co to jest, jakie ma właściwości, jak ją pić i parzyć?

Wymieniania wśród największych konkurentów kawy, posiadająca wiele pożądanych właściwości yerba mate: od pobudzających, po lecznicze. Choć każdy wie, że istnieje, to nadal jest stosunkowo mało popularna w Polsce. Co to jest herbata yerba mate i jak ją pić? I jakie są jej rodzaje?Postanowiłam przyjrzeć się ulubionemu napojowi podróżników i sportowców, aby zebrać dla Was podstawowe informacje na jej temat, w przystępnej pigułce wiedzy.

Co to jest yerba mate do picia?

Yerba Mate to ziołowy napar, zrobiony z liści i łodyżek Ostrokrzewu Paragwajskiego. Choć nazwany krzewem, jest to jednak drzewo, i to takie wiecznie zielone! Yerbę pije się głównie w Ameryce Południowej, a za jej ojczyznę uznaje się (zaskoczenie) Paragwaj.

Jak to się dzieje, że yerba mate trafia do nas? Z drzewa ścinane są listki i gałązki, następnie są sortowane, cięte, rozdrabniane, prażone, leżakowane, a na koniec ewentualnie aromatyzowane i mieszane z innymi ziołami. Potem już tylko do paczki i w drogę do Coffeedesk, a stąd do Ciebie. Logistycznie wygląda to podobnie jak w przypadku kawy, mianowicie często farmerzy nieposiadający własnych fabryk sprzedają swoje gałązki yerby do większych producentów.

Jak pić yerba mate? Jak smakuje yerba?

Mówi Ci coś matero i bombilla? Nie, nie są to bohaterzy kreskówki z dzieciństwa, a tradycyjne naczynie i rurka do picia yerba mate. Matero, czyli naczynie, najczęściej charakterystycznie owalne, robione jest z różnego rodzaju tworzyw, ale te najbardziej paragwajskie to matery ze świętego drzewa Palo Santo. Jest to nietypowe drewno (często palone jako kadzidło), które dodatkowo delikatnie, żywicznie aromatyzuje napar. Inne tradycyjne naczynia to argentyńska tykwa z tykwy lub ceramiki oraz naczynia z rogu bydlęcego.

Bombilla również mogła trafić kiedyś w twoje ręce i wywołać pytania: na co komu taka śmieszna rurka? Długa, metalowa i po co to sitko na końcu, do czego się niby przyda w yerba mate? Jak to pić? Potwierdzone info: to dobry patent na picie zwykłej sypanej herbaty. Jednak właściwe zastosowanie bombilli to herbata yerba mate. Przy piciu z kubka pokruszone liście i gałązki yerby pływają na powierzchni i dostają się do ust, psując cały smak i urok chwili – dlatego powstała słomka-sitko. W połączeniu z dobrą tykwą, proces picia naparu jest maksymalnie ułatwiony.

Ale słuchajcie, nie musicie od razu posiadać całego sprzętu! Na początek, skoro już wiecie, co to yerba, wystarczy duży kubek i coś, co oddzieli Cię od gałązek, albo doza anielskiej cierpliwości, by cedzić fusy przez zęby.

Poniżej krok po kroku przedstawiamy instrukcję na to, jak pić yerba mate:

1. Należy wsypać yerbę na między 1/4 a 3/4 wielkości kubka. Wszystko zależy od tego, jak mocny smak chcesz uzyskać i jak mocno rozdrobniony jest susz (takiego bez gałązek, nasyp mniej).
2. Następnie trzeba zalać ją wodą o temperaturze między 70°C a 80°C. Aby otrzymać odpowiednią temperaturę bez termometru, można wyłączyć czajnik przed bulgotaniem, to ten moment, kiedy woda robi się biała. Jeśli go przegapicie, po zagotowaniu otwórzcie czajnik na 5–10 minut i temperatura wody odpowiednio spadnie. Warto o tym pamiętać, bo zbyt duża temperatura sprawi, że wydobędzie się z naparu cała najgorsza gorycz.
3. Wkładamy nasz odpowiednik bombilli, zalewamy, czekamy 5 minut i gotowe!
4. Pamiętajcie, by nie ruszać podczas picia bombillą, aby się nie zatkała, a po wypiciu susz można ponownie zalewać nawet kilka razy.

Kiedy nabierzecie wprawy, to najlepiej samodzielnie dobrać proporcje tak, jak się lubi, i parzyć jak na ulicach Paragwaju… Na luzie, na oko, bez stopera…

Rodzaje nut smakowych w yerba mate

Każdy, kto yerbę pił, zgodzi się w jednym – za pierwszym razem jest wyjątkowo niesmaczna. Jak smakuje yerba? Gorzkawa, zielasta w smaku i jakby mętna, że od razu może odrzucić na długi czas. Jednak mówi się, że po kilku następnych kubkach zaczyna się robić przyjemna, język zauważa nowe smaki, a mózg zaczyna tęsknić na kolejnym łykiem. Dlatego nawet jeśli Wam nie zasmakuje od razu, to na pewno przekonacie się do niej za nastym razem. 😉

Wśród naturalnie występujących nut w yerba mate odnajdziemy hibiskus, orzech, jabłko, kwiaty czy grzyby. Oprócz tego powstały w procesie prażenia, mocny lub silniejszy aromat dymu wędzarniczego. Często miesza się yerbę z innymi leczniczymi ziołami, suszonymi owocami i kwiatami, nadając im naturalny, wspaniały aromat. Na rynku jest też masa yerb, którym smak nadaje się sztucznymi aromatami. Niektórzy polecają je na początek przygody, bo gorycz jest mniejsza, a w smaku, zamiast yerbaty, pomarańcza czy truskawki. Jeśli naturalna nie trafi w wasze gusta, a chcecie skorzystać z właściwości yerba mate, to niech będzie ta aromatyzowana. Jednak tak jak w przypadku kawy – im mniej dodatków, tym lepiej. Jeśli jesteś zaznajomiony ze światem kawy specialty, to wiesz dobrze, że najlepsze aromaty dostrzega się z czasem, także te w herbacie yerba mate.

Z tego samego powodu uważam, że słodzenie yerbaty jest w porządku na początku, ale kiedy nabierzecie wprawy w zaparzaniu i zaczniecie przyzwyczajać się do goryczy, lepiej wszelkie dosładzacze odstawić. W Ameryce Południowej zamiast cukru dodaje się stewii, która lepiej uzupełnia naturalny smak, i nikt się nie krzywi, kiedy jej trochę dosypiecie.

Czy można przedawkować yerba mate? Jej właściwości oraz działanie

Cudowność yerba mate w jej właściwościach i działaniu polega na pobudzeniu ciała i umysłu. Jesteśmy lepiej skupieni, mniej zmęczeni, w magiczny sposób lepiej nastawieni do świata. Lecznicze właściwości yerba mate docenia się w wspomaganiu leczenia artretyzmu, cholesterolu, depresji, nadwagi, nadciśnienia i wielu innych chorób. Lista jest długa, ponieważ herbata yerba mate posiada sporo witamin i substancji usprawniających ogólną pracę organizmu, co robi z niej świetnego kompana, gdy trzeba pokonać chorobę, skończyć ważny projekt albo najzwyczajniej stawić czoło kolejnemu dniu.

Dzięki swoim właściwościom yerba mate często jest stawiana ponad kawą, ze względu na niewypłukiwanie magnezu oraz mniejszą szkodliwość. Jednak nie myślcie, że jest zupełnie bezpieczna, bo jak każdy wspomagacz yerba mate ma swoje wady, a że to napój jeszcze mało popularny, to też mało przebadany. Yerba mate można bowiem przedawkować, co skutkuje nadmiernym pobudzeniem i rozdrażnieniem, może też wpływać na zaburzenia rytmu snu.

Porównując działanie pobudzające yerbaty do kawy, można zauważyć, że yerba mate ma działanie delikatniejsze i dłuższe, z łagodniejszym niż kawa finiszem. Dzieje się tak nie tylko za sprawą kofeiny, ale też alkaloidów purynowych nietypowych dla innych pobudzających napojów, które napędzają wszystkie procesy życiowe, wpływając na układ naczyniowo-krążeniowego. Przeciętny pijacz kofeiny po czarnej kawie odczuje widoczny skok kofeinowy, a po yerbie nie, ale nic w tym dziwnego – yerba ma tej kofeiny sporo mniej. Jednak każdy człowiek reaguje inaczej, niektórych silnie pobudza espresso, mi w połowie jedno oko otworzy. Można by powiedzieć, że jeśli espresso pobudza Cię za bardzo, a herbata za mało, to yerba mate będzie idealna.

Ile razy dziennie można pić yerba mate? Ile razy i jak można parzyć yerba mate?

Yerbę zazwyczaj zalewa się kilkakrotnie, więc można pić jedną porcję suszu, zalewając ją wodą, nawet przez cały dzień, a zawartość minerałów zawartych w naparze będzie się zmniejszała wraz z każdym kolejnym zaparzeniem. To, ile razy dziennie powinniśmy pić herbaty yerba mate, zależy przede wszystkim od ilości zawartej w niej kofeiny oraz minerałów. Szacuje się, że w 100 ml tego naparu znajduje się od 7 mg do 36 mg kofeiny – jest to uzależnione od rodzaju yerba mate i długości parzenia. Bezpieczna dla nas dzienna dawka kofeiny to 400 mg, z czego wniosek jest prosty – pijąc yerbę trudno przedawkować kofeinę – upraszczając rachunki, musielibyście wypić ok. 2 litrów świeżo zaparzonego naparu, żeby się to wydarzyło – warto więc w tej kwestii słuchać po prostu swojego organizmu.

Rodzaje yerba mate – od jakich zacząć? Jak smakuje yerba z dodatkami?

Yerbę możemy podzielić na klasyczną – bez dodatków oraz taką z dodatkami – owocową, ziołową, z przyprawami. W Coffeedesk znajdziecie dużo klasycznych yerb, trochę takich naturalnie aromatyzowanych (na przykład pyszne pomelo z grejpfrutem), a nawet yerbę w torebkach od niezawodnego Teapigs.

Rodzaj yerba mate zależy też od kraju jej pochodzenia, najczęściej spotykane są yerby z Brazylii, Argentyny i Paragwaju – każda z nich charakteryzuje się trochę innymi walorami smakowymi i procesem produkcji.

Zachęcam Was, aby spróbować i przebić się przez pierwszą barierę goryczy oraz skorzystać z całego wachlarza właściwości yerba mate, które oferuje picie naparu z niepozornych liści i gałązek ostrokrzewu Paragwajskiego. Parzenie ich to miły obrzęd, który mimo iż pobudza, to również relaksuje i wprawia w naprawdę dobry nastrój.